Τρίτη 2 Φεβρουαρίου 2010

ΕΦΥΓΕ Ο ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΧΑΟΥΑΡΝΤ ΖΙΝ

Θιασώτης της «πολιτικής ανυπακοής», πολιτικός ακτιβιστής, η φωνή της συνείδησης και από τις ιστορικές μορφές (Σ.Ι: Του ευρυτερου χωρου των εναλλακτικων κινηματων και της) αριστεράς στις ΗΠΑ ο ακαδημαϊκός, ιστορικός Χάουαρντ Ζιν. θαλερός παρά τα 87 του χρόνια, ο συγγραφέας της εναλλακτικής "Ιστορίας του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών" υπέστη καρδιακή προσβολή ενώ ταξίδευε στη Σάντα Μόνικα στην Καλιφόρνια.
Γνωστός ακτιβιστής κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και παθιασμένος υποστηρικτής των κινημάτων των Αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ, ο Ζιν βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της κοινωνικής αναταραχής στη χώρα του από τη δεκαετία του 1950 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ωστόσο, ευρύτερα γνωστός έγινε με την "Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών" (μτφ. Θεόδωρος Καλύβας, εκδ. Αιώρα). "Η κραυγή των φτωχών δεν είναι πάντα δίκαιη, αλλά αν δεν την ακούσεις, δεν θα καταλάβεις ποτέ τι σημαίνει Δικαιοσύνη" έλεγε και υπ' αυτό το πρίσμα συνέθεσε την Ιστορία του, έτσι δηλαδή όπως την έζησε ο κατακερματισμένος σε μειονότητες λαός των ΗΠΑ, οι εργάτες, οι μετανάστες, οι γυναίκες, οι μαύροι, οι ινδιάνοι. Με άλλα λόγια, παρέδωσε μια Ιστορία απομακρυσμένη από τα στερεότυπα της επίσημης ιστοριογραφίας πιάνοντας το νήμα της αφήγησής του από την εποχή του Κολόμβου για να φτάσει μέχρι τον 21ο αιώνα. Ανάμεσα στα ευπώλητα από το 1984 που πρωτοεκδόθηκε, η Ιστορία του διδάσκεται σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και κολέγια των ΗΠΑ κι έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. «Τα γραπτά του άλλαξαν τη συνείδηση μιας γενιάς, βοήθησαν να ανοίξουν νέοι δρόμοι προς την κατανόηση και την κρίσιμη σημασία της για τις ζωές μας», είχε γράψει χαρακτηριστικά ο Νόαμ Τσόμσκι για το Ζιν. Ευρέως γνωστό, ανάμεσα στα 20 και πλέον βιβλία του, έγινε και το θεατρικό του "Ο Μαρξ στο Σόχο", το οποίο παρουσίασε στη χώρα μας ο Άγγελος Αντωνόπουλος. Εδώ ο Ζιν βάζει τον Μαρξ να επιστρέφει στο Σόχο, όχι όμως του Λονδίνου όπου έζησε, αλλά της σημερινής Νέας Υόρκης, προκειμένου να στηλιτεύσει την αγριότητα του καπιταλισμού. Το ιδεολογικό του φορτίο σφράγισε το έργο του, την πολιτική του δράση αλλά και την εκπαιδευτική του δραστηριότητα. Είναι ξεκάθαρη άλλωστε η οπτική του δασκάλου έτσι όπως την αποτύπωσε στη βιογραφία του: «Ήθελα οι φοιτητές να φεύγουν από την τάξη όχι απλά καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά προετοιμασμένοι να παρατήσουν την ασφάλεια της σιωπής, πιο έτοιμοι να μιλήσουν, να δράσουν ενάντια στην αδικία όπου την έβλεπαν. Αυτή, φυσικά, ήταν μια συνταγή για φασαρίες». Υπήρξε από τους πλέον ένθερμους επικριτές του Μπους αλλά και αρκετά συγκρατημένος απέναντι στον Ομπάμα. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε σε συνέντευξη του στην Αυγή και στην Ελένη Τσερεζόλε "ο Ομπάμα, είναι όπως λέμε, “μια τσάντα με διάφορα υλικά”" και αναφερόμενες στις μεταρρυθμίσεις του νέου Αμερικανού προέδρου τόνιζε ότι "πρόκειται για μικρά βήματα και εμείς βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλη κρίση". Οι Έλληνες είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν τον περασμένο Μάιο στις δύο διαλέξεις που έδωσε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για τη "δράση των πολιτών ως προϋπόθεση της δημοκρατίας".
Γεννήθηκε το 1922 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Δούλεψε στα ναυπηγεία και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου υπηρέτησε ως μέλος πληρώματος στα βομβαρδιστικά αεροπλάνα. Μετά τον πόλεμο ολοκλήρωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια δίδαξε για αρκετά χρόνια στο Σπέλμαν, ένα κολέγιο με φοιτήτριες κυρίως νεαρές μαύρες στην Ατλάντα της Τζόρτζια, και κατόπιν στο Boston University, όπου απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη φήμη πρωταγωνιστώντας σε πολλές απεργίες και αντιπολεμικές κινητοποιήσεις. Παράλληλα, συνεργάστηκε με αρκετές διασημότητες, όπως τον ηθοποιό Ματ Ντέιμον, το σκηνοθέτη Όλιβερ Στόουν, τον Μπρους Σπρίνγκστιν και τον Μπομπ Ντίλαν.
Π.Κρ.(ΑΥΓΗ)

Εφυγε πριν λιγες ημερες ( την Τεταρτη 27 Γεναρη)σε ηλικία 87 ετών ο Χάουαρντ Ζιν, ο Αμερικανός ακαδημαϊκός, η εναλλακτική ιστορία του οποίου για τις Ηνωμένες Πολιτείες, διαβάστηκε από εκατομμύρια ανθρώπους.
Ο θάνατος του Ζιν επιβεβαιώθηκε από τον δικτυακό τόπο http://www.howardzinn.org/ Η εφημερίδα «The Boston Globe» ανέφερε ότι η αιτία του θανάτου του ήταν καρδιακή προσβολή που υπέστη ενώ ταξίδευε, στη Σάντα Μόνικα, στην Καλιφόρνια.
Γνωστός ακτιβιστής κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και παθιασμένος υποστηρικτής των κινημάτων των αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ, ο Ζιν βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της κοινωνικής αναταραχής στη χώρα του από την δεκαετία του 1950 ως τα τέλη εκείνης του 1970. Αλλά έγινε ευρύτερα γνωστός για το βιβλίο του «A People's History of the United States» [Harper & Row, 1980], «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», μετάφραση Θεόδωρου Καλύβα, Αθήνα, Αιώρα, 2008, που πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα.
Ο Ζιν ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα της επίσημης ιστοριογραφίας, τοποθετώντας στη θέση των κεντρικών ηρώων της ιστορίας των ΗΠΑ όχι τους «ιδρυτές» της, αλλά τους πρώτους συνδικαλιστές, τις φεμινίστριες και μαχητές για διάφορους σκοπούς.
«Τα γραπτά του άλλαξαν τη συνείδηση μιας γενιάς, βοήθησαν να ανοίξουν νέοι δρόμοι προς την κατανόηση και την κρίσιμη σημασία της για τις ζωές μας», είχε γράψει ο αριστερός καθηγητής του MIT Νόαμ Τσόμσκι για το Ζιν.
Ο ψηλός, ασπρομάλλης καθηγητής είχε συνεργαστεί με αρκετές διασημότητες, όπως τον ηθοποιό Ματ Ντέιμον, το σκηνοθέτη Ολιβερ Στόουν, τον τραγουδιστή της ροκ Μπρους Σπρίνγκστιν και τον Μπομπ Ντίλαν.
Ο Ζιν γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, δούλεψε ως εργάτης σε ναυπηγείο και υπηρέτησε ως βομβαρδιστής στην αμερικανική πολεμική αεροπορία στην διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πριν πάει στο κολέγιο και πάρει το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Columbia.
Δίδαξε στο Spelman, ένα κολέγιο με φοιτήτριες κυρίως νεαρές μαύρες στην Ατλάντα της Τζόρτζια, και κατόπιν στο Boston University, όπου απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη φήμη πρωταγωνιστώντας σε πολλές απεργίες και αντιπολεμικές κινητοποιήσεις.
Στην αυτοβιογραφία του [You Can't Be Neutral on a Moving Train, Beacon Press, Βοστώνη 2002], ο Ζιν σημείωνε ότι η αντικειμενικότητα ουδέποτε υπήρξε στόχος στα μαθήματα που παρέδιδε. «Ηθελα οι φοιτητές να φεύγουν από την τάξη όχι απλά καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά προετοιμασμένοι να παρατήσουν την ασφάλεια της σιωπής, πιο έτοιμοι να μιλήσουν, να δράσουν ενάντια στην αδικία όπου την έβλεπαν. Αυτή, φυσικά, ήταν μια συνταγή για φασαρίες».
ΑΠΕ-ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ