Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010
ΚΡΥΣΤΑΛΛH-νες ΜΕΡΕΣ (Μια ιστορία από το «παρελθόν»)
Μάρτης 1983.
Είκοσι έξη χρόνια από σήμερα πέφτει νεκρός ο εκδότης της εφημερίδας ΒΡΑΔΥΝΗ Τζώρτζης Αθανασιάδης. Ήταν 19 Μαρτίου του 1983. Μετά από δύο μέρες την ευθύνη αναλαμβάνει η «Οργάνωση Αντιστρατιωτική Πάλη».
Την αμέσως επόμενη μέρα (22 Μαρτίου) η ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΑΛΗ διαψεύδει με προκήρυξή της την ανάληψη ευθύνης από την «Οργάνωση». Η ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΑΛΗ ήταν η εκδοτική ομάδα του ομώνυμου περιοδικού που κυκλοφορούσε πολυγραφημένο από το 1980. Η «Οργάνωση Αντιστρατιωτική Πάλη» ήταν ανύπαρκτη και απλώς όπως ανάφεραν στην ανακοίνωσή τους οι συντάκτες του περιοδικού, το όνομα τους χρησιμοποιήθηκε με την προσθήκη της λέξης «οργάνωση» προκειμένου να προβοκαριστεί από της μυστικές υπηρεσίες («τους χαφιέδες του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και των υπηρεσιών του στρατού και της αστυνομίας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην Ανακοίνωση – Καταγγελία με την οποία διαψεύδεται η ανάληψη ευθύνης).
Το κείμενο-καταγγελία με το οποίο διαψεύστηκε η «ανάληψη ευθύνης» δόθηκε στις εφημερίδες Αυγή και Ελευθεροτυπία και αναδημοσιεύθηκε στο τεύχος 10 της ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ.
Πέρα από κάθε αμφιβολία η «ανάληψη ευθύνης» αποτελούσε προβοκάτσια. Η οποία όμως δεν απευθυνόταν μόνο στη συγκεκριμένη προσπάθεια που αφορούσε τη δουλειά ενάντια στο στρατό.
Αν, τώρα, μετά από τόσες δεκαετίες, γίνεται αναφορά σ’ αυτό το γεγονός, αυτό γίνεται γιατί έχει μεγάλη σημασία να μην ξεχνάμε κάποια γεγονότα τα οποία σημάδεψαν με ιδιαίτερο τρόπο τους κοινωνικούς αγώνες (άλλωστε εκείνη την εποχή είχε αναπτυχθεί μια πλούσια δράση ενάντια στο στρατό) και τις πολιτικές συνθήκες που κατασκεύασαν και συνεχίζουν να κατασκευάζουν οι εξουσιαστικές μερίδες.
Είπαμε πως η προβοκάτσια αυτή δεν αφορούσε μόνο τη συγκεκριμένη ομάδα που εξέδιδε το εν λόγω περιοδικό. Αποδείχτηκε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πως η στόχευση ήταν ευρύτερη και αφορούσε το μεγαλύτερο μέρος (αν όχι όλο) του «κινήματος».
Η «ανάληψη ευθύνης», ένα κείμενο που προέκυψε από τη συρραφή διαφόρων κειμένων, αποτέλεσε μέρος μιας σειράς ενεργειών και καταστάσεων που είχαν προηγηθεί.
Μετά την προκήρυξη της Επαναστατικής Ομάδας «ΟΚΤΩΒΡΗΣ ’80» με την οποία αναλαμβανόταν η ευθύνη για τους εμπρησμούς των πολυκαταστημάτων Μινιόν και Κατράντζος δημοσιεύθηκαν προκηρύξεις είτε στο ξεκάρφωτο, είτε αναλαμβάνοντας την ευθύνη για αδέσποτες ενέργειες.
Σ’ όλο το διάστημα της πρώτης πενταετίας του ’80 υπήρξαν «δυναμικές επαναστατικές ενέργειες» χωρίς να αναλαμβάνεται η ευθύνη από κάποια συγκεκριμένη ομάδα ή κι όταν γινόταν κάτι τέτοιο με κάποιο τηλεφώνημα δεν υπήρχε ένας λόγος που να πείθει για την κοινωνική σημασία αυτής της πράξης. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως για τον εμπρησμό των πολυκαταστημάτων ΚΛΑΟΥΔΑΤΟΣ και ΑΤΕΝΕ την ευθύνη ανέλαβαν ακόμη και οι «Ερυθρές Ταξιαρχίες Ελλάδας»!!!
Όλη αυτή η πορεία των «αδέσποτων» εκρήξεων αυτής της περιόδου έχει σαφή χαρακτηριστικά. Χοντρικά μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες:
α) Πετυχημένες εκρήξεις, όπως αυτή που ανατίναξε το ξενοδοχείο Πλωτίνη στο Διδυμότειχο τον Απρίλιο του 1983, όπου επρόκειτο να γίνει το συνέδριο της ΝΔ,
β) Αποτυχημένες βομβιστικές κινήσεις όπως η τοποθέτηση βόμβας κάτω από την εξέδρα πριν από την πραγματοποίηση μιας ανοιχτής συγκέντρωσης της ΝΔ στην οδό Κατεχάκη το 1984,
γ) Άσχετες εκρήξεις βομβών παράλληλα με ενέργειες από ομάδες που πραγματοποιούσαν βομβιστικές επιθέσεις.
Όλα αυτά και πολλά άλλα «περίεργα» συνέβησαν στο χρονικό διάστημα που ήδη προαναφέραμε.
Θα μπορούσε να ειπωθεί πως όλα αυτά αποτελούν παρελθόν ή «περσινά ξινά σταφύλια» κατά την προσφιλή διατύπωση των διάφορων κακεντρεχών. Κι όμως. Το 1985 γίνεται γνωστό πως ο πρώην γραμματέας της νεολαίας της ΕΔΑ, ένθετος δημοσιογράφος της ΕΡΤ και γνωστός σε κύκλους του τότε αριστερού και αναρχοαυτόνομου «χώρου» Ντάνος (Δανιήλ) Κρυστάλλης είναι πράκτορας της ΚΥΠ και όχι μόνο. Με τα πολλά αποκαλύπτεται πως έχει σχέση και με «αδέσποτες» βομβιστικές ενέργειες, ενώ στο σπίτι του βρίσκεται υλικό που παραπέμπει σε κατασκευασμένες προκηρύξεις «ανάληψης ευθύνης».
Σ’ όλον αυτό τον «κακό χαμό», όπου «χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα», αρχίζει να ξεδιπλώνεται το κουβάρι για μια σειρά ανεξήγητες, –μέχρι τότε–, καταστάσεις. Αλλά και πάλι, δεν μπόρεσαν να εξακριβωθούν όλα τα «ανεξήγητα». Για όσα δε έγιναν γνωστά, δεν υπήρξαν και πολλές λεπτομέρειες. Ο λόγος είναι πως ακόμα και στις περιπτώσεις που οι μηχανισμοί του κράτους αποφασίζουν να εκθέσουν έναν «άνθρωπό» τους δεν αφήνουν να μαθευτούν και όλα όσα σχετίζονται με τη δράση του.
Το σίγουρο είναι πως ο Κρυστάλλης ήταν γραμματέας της Νεολαίας ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά) μέχρι το 1979, ενώ από το 1978 ήταν πληροφοριοδότης των αρχών ασφαλείας και στη συνέχεια έγινε πράκτορας της ΚΥΠ και της ΥΠΕΑ (Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας).
Ως γραμματέας της Νεολαίας ΕΔΑ ήταν ήδη γνωστός στους νεαρούς αγωνιστές της εποχής για τους επαναστατικούς και αναρχοαυτόνομους λόγους του. «Συμπτωματικά» όλο αυτό το επαναστατικό του προφίλ άρχισε να εκδηλώνεται από τότε που στρατολογήθηκε στην ΚΥΠ. Ο Κρυστάλλης, χρηματοδοτούμενος από πολλές υπηρεσίες αναδείχτηκε σε πολυπράκτορα. Η δράση του συσχετίστηκε και με την αυτομόληση στο Δυτικό μπλοκ του ρώσου πράκτορα Μποχάν.
Παρ’ όλα αυτά η βασική του αποστολή ήταν να διεισδύσει στο χώρο των ομάδων που πραγματοποιούσαν ένοπλες επιθέσεις «εναντίον του καθεστώτος και των στηριγμάτων του».
Ο Κρυστάλλης, μέσω των διασυνδέσεων που απέκτησε με το επαναστατικό προφίλ που πλασάριζε, προωθούσε κλοπιμαία (κυρίως κοσμήματα) για την «ενίσχυση του αγώνα» προσπαθώντας και με αυτό τον τρόπο να εδραιώσει και να επεκτείνει τις επαφές και το κύρος του. Τα κλοπιμαία παρελάμβανε από τον τότε προϊστάμενό του στην ΚΥΠ Αλεξάκη.
Εκείνο που προκύπτει από την «υπόθεση Κρυστάλλη» είναι πως όταν ο έλεγχος, εκ μέρους του κομματιού, που διαχειρίζεται τις υποθέσεις των εξουσιαστών, κινδυνεύει να χαθεί και ιδιαίτερα όταν υπάρχουν κρίσιμες περίοδοι όπως εκείνη του 1985, τότε επιβάλλεται η θυσία ενός πιονιού για να προχωρήσει η παρτίδα. Αυτό έγινε και με την περίπτωση του Κρυστάλλη.
Κατηγορήθηκε για τρομοκρατία μαζί με άλλα δύο άτομα. Με αυτό τον τρόπο συγκαλύφθηκαν πολλά κενά και εκκρεμότητες της όλης ιστορίας. Μετά από λίγο αποφυλακίστηκε και τελικά παραδόθηκε αθώος των κατηγοριών για τρομοκρατία και πάλλευκος στην κοινωνία «χωρίς την σκιά ενός έστω μηδαμινού τροχαίου πταίσματος ή του ελάχιστου οικονομικού παραπτώματος», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην προσωπική ηλεκτρονική του σελίδα.
Αν μπήκαμε στο κόπο να αναφερθούμε στην περίπτωση Κρυστάλλη είναι πως παρά το ότι έχουν περάσει πολλά χρόνια η εμπειρία γύρω από αυτό το ζήτημα έχει υποτιμηθεί λες και πρόκειται για κάτι το ασήμαντο.
Ας δούμε όμως κάποια χαρακτηριστικά της περίπτωσής του: Ο Ντάνος (όπως χαϊδευτικά συνηθίζεται να τον αποκαλούν) είχε ήδη ένα αριστερό προφίλ παιδιόθεν. Με αυτό το προφίλ αναδεικνύεται σε γραμματέα της Νεολαίας ΕΔΑ. Εκεί διαπιστώνει πως μέσα από τον μικρό αυτό κύκλο μπορεί να επεκταθεί σε «χοντρά κόλπα». Το κράτος δεν του στερεί αυτή τη δυνατότητα αφού τον στρατολογεί.
Από το σημείο αυτό αρχίζει να ανεβάζει τις επαναστατικές του κορώνες προκειμένου να αποκτήσει τις απαραίτητες επαφές, οι οποίες θα του χρησιμεύσουν στο παιχνίδι που έχει κληθεί και αποφάσισε να συμμετάσχει. Κερδίζει την εμπιστοσύνη και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια έχει δημιουργήσει ένα κύκλο ατόμων από τον οποίο προσπαθεί να αντλήσει τις απαιτούμενες πληροφορίες.
Ο Κρυστάλλης συνδέθηκε με την πλαστή προκήρυξη που ανελάμβανε την ευθύνη για τον φόνο του Τζώρτζη Αθανασιάδη, με βόμβες που δεν ενεργοποιήθηκαν και στη συνέχεια βρέθηκαν κατόπιν υποδείξεώς του, αλλά και με εκρήξεις σε άσχετους χώρους, όπως εστιατόρια και κήπους. Βέβαια απαλλάχτηκε. Αλλά το ζήτημα είναι αλλού. Ένας πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών έτσι κι αλλιώς είναι συνιστώσα της κρατικής τρομοκρατίας. Άλλωστε ως ειδικός κλήθηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του μετά την «εξάρθρωση» της 17Ν. Φιγουράριζε μάλιστα ως ειδικός στα θέματα τρομοκρατίας.
Εκείνο που είναι χρήσιμο να καταγραφεί είναι πως όσο νερό και να κυλήσει στο αυλάκι οι μεθοδεύσεις ελέγχου από τη πλευρά του κράτους και των μηχανισμών του έχουν τις ίδιες στοχεύσεις. Πάντοτε θα επιζητεί ανθρώπους που μπορούν να διεισδύσουν μέσα σε ομάδες που έχουν προσανατολιστεί και ειδικευτεί σε συγκεκριμένες πρακτικές.
Επειδή, αυτές οι ειδικεύσεις και οι αποκλειστικότητες είναι που τις κάνουν ευάλωτες σε «διεισδύσεις». Δεν έχει τόση σημασία αν οι ασχολούμενοι με αυτές τις «ειδικές πρακτικές» συνιστούν μια σφικτή και κλειστή ομάδα ατόμων ή μια πιο χαλαρή. Σημαντικό ρόλο παίζει ο «αποκλεισμός» και η ειδίκευση που τις κάνουν ευάλωτες.
Άλλωστε όσοι φαντάζονται τους πράκτορες και του χαφιέδες σαν κάτι που είναι ιδιαίτερα αντιληπτό είναι οικτρά γελασμένοι. Ο Κρυστάλλης αποκαλύφθηκε από το κράτος κι όχι από την παρατηρητικότητα κάποιων αγωνιστών.
Οι τεχνικές του κράτους εξελίσσονται παρ’ ότι οι αφετηρίες και οι στοχεύσεις παραμένουν αναλλοίωτες…
Έχει επικρατήσει η άποψη πως ένας χαφιές ή πράκτορας προσφέρει υπηρεσίες μόνο στους προϊσταμένους του. Ότι στο χώρο που έχει υπό τον έλεγχό του είναι αδρανής ή απλώς κινείται προκειμένου να αποσπάσει πληροφορίες. Η πραγματικότητα είναι συνήθως πολύ διαφορετική, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία. Μετά την πραγματοποίηση του πρώτου βήματος, που είναι η απόσπαση της εμπιστοσύνης, το επόμενο βήμα είναι η εδραίωσης ενός κύκλου επαφών και γνωριμιών.
Αυτό που ακολουθεί συνήθως είναι μια πολύπλευρη δουλειά που περιλαμβάνει εκδουλεύσεις και διοχέτευση πληροφοριών. Για παράδειγμα, μπορεί να παρουσιάσει αρκετές φορές έγγραφα με πληροφορίες για συγκεκριμένα πρόσωπα που παρακολουθούνται προκειμένου είτε να αποκτήσει άμεση επαφή, είτε να εκμαιεύσει πληροφορίες. Αλλά και να μετρηθούν οι αντιδράσεις που έχει προκαλέσει η πληροφορία – εκδούλευση.
Δεν παραμένει αμέτοχος σε σκέψεις και σχεδιασμούς όταν του ζητηθεί. Αλλά κι όταν αυτό δεν συμβεί θα επιδιώξει να «ρίξει» διάφορες ιδέες. Προβάλλει καινοτόμες απόψεις πάντα όμως εντάσσοντας τες σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό του κρατικής υπηρεσίας για την οποία εργάζεται. Μπορεί να προβάλλει σαν σημαντική πτυχή της συνωμοτικής δράσης και της επαναστατικής βίας την σύγχυση στον αντίπαλο. Βέβαια εδώ το ζήτημα έχει πολλές ποικιλίες. Γιατί η υποτιθέμενη σύγχυση που θα προκληθεί στο κράτος, θα συμβεί και στους αγωνιζόμενους ανθρώπους. Και γι’ αυτό όμως έχει υπάρξει πρόβλεψη. Οι μυημένοι θα ξέρουν, άντε και κάποιοι από τον περίγυρο. Δεν χρειάζεται όμως να γνωρίζουν και όλοι οι υπόλοιποι. Η παρανομία και ο συνωμοτισμός είναι το προνομιακό πεδίο δράσης του χαφιέ-πράκτορα. Μέσα λοιπόν σ’ αυτού του είδους το περίγραμμα οι τυφλές και άσχετες βίαιες ενέργειες προκαλούν στα σίγουρα σύγχυση, αμηχανία και σε ορισμένες περιπτώσεις πανικό.
Η αποδιοργάνωση και η ανασφάλεια συμπορεύεται με τη διαρκή συλλογή πληροφοριών, γεγονός που τον κάνει να κινείται με όλο και μεγαλύτερη άνεση.
Μέσα από τους δαιδαλώδεις, πολλές φορές, δρόμους της συνωμοτικότητας μπορεί να καλύπτει τα ίχνη που θα τον αποκάλυπταν.
Ο κρατικός μηχανισμός σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει λόγους να ανησυχεί. Όλα είναι υπό έλεγχο. Και μην νομίσει κάποιος πως σε κάθε περίπτωση ο χαφιές πράκτορας είναι μέσα στο μηχανισμό. Μπορεί να είναι ένας Μαλινόφσκι στην Κεντρική Επιτροπή των Μπολσεβίκων αλλά και ένας Γιέβνο Άζεφ που συμμετέχει και οργανώνει εκτελέσεις διακεκριμένων προσώπων του τσαρικού καθεστώτος και ταυτόχρονα να καταδίδει και να στέλνει στη Σιβηρία ή στο εκτελεστικό απόσπασμα δυναμικούς αγωνιστές κι επαναστάτες.
Μπορεί να έχει την μεγαλύτερη δυνατή εποπτεία ενός μηχανισμού μέσα από ένα πανίσχυρο όργανο όπως η Κεντρική επιτροπή ενός κόμματος αλλά και να ανήκει σε ένα ευρύ κύκλο συνωμοτών που πραγματοποιούν εκτελέσεις ανθρώπων του εκάστοτε καθεστώτος. Είναι δυνατόν, ακόμη, να βρίσκεται πολύ πιο μακριά από αυτές τις περιπτώσεις. Αρκεί να έχει τη δυνατότητα να εποπτεύει και να διαχειρίζεται τα πράγματα και τις καταστάσεις. Γι’ αυτό είναι αρκετό να διαθέτει μια θέση στην πυραμίδα ή να είναι ο ιθύνων παράγοντας ενός συστήματος τεμνόμενων κύκλων που όντας δικτυωμένοι διαχειρίζονται μια σειρά από πρακτικές και κινήσεις μέσα στο πολιτικό και κοινωνικό χώρο.
Είναι πολλές οι πτυχές μιας τέτοιας δραστηριότητας που όμως δεν πλήττει μόνο την όποια συνωμοτική οργάνωση και δράση. Οι προεκτάσεις εγγίζουν συνολικά το χώρο των αγωνιζόμενων ανθρώπων. Άλλοτε σε μεγάλο βαθμό κι άλλοτε σε μικρότερο.
Σίγουρα όμως δεν φείδονται τα υποκείμενα αυτού του είδους σε «εμπνεύσεις» και πρωτοπόρες «ιδέες» που βασίζονται περισσότερο στο θυμικό και το θάρρος κι ελάχιστα σε μια γνώση, εμπειρία και ανάλυση του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Όλα αυτά βέβαια αποτελούν μέρος μιας προσπάθειας του κράτους για αποδιοργάνωση των κοινωνικών αγώνων. Γι’ αυτό και οι αναρχικοί θα στέκονται πάντα αντίθετοι έως ανταγωνιστικοί σε κάθε ειδικότητα και διαχωρισμό, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτά εκπορεύονται και στηρίζονται από ή σε κάποιου είδους «κίνημα».
Οι «εύκολες» λύσεις έχουν δοκιμαστεί και απέτυχαν γιατί έγιναν εύκολα χώρος δράσης των εχθρών της ελευθερίας. Απέτυχαν γιατί απέσυραν από τον κοινωνικό απελευθερωτικό αγώνα των ανθρώπων ζωντανές δυνάμεις και στη συνέχεια τις αποστείρωσαν. Απέτυχαν γιατί υπάρχουν πιο εύκολες λύσεις…
Αλλά, θα επανέλθουμε.
Η. Α.
(Δημοσιεύθηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘEΡΙΑΣ, φύλλο 81, Μάρτιος 2009)
www.anarchy.gr